وسطِ قشنگ‌ترین دنیاهای میازاکی می‌چرخیدم که یک‌هو دیدم فانتزی چقدر با حالِ الان‌ام نمی‌خونه. زیادی دروغه. گمونم نباید ببینم دیگه. مگه آدم با تلاش و ممارست و کیوت بودن و دوستِ خوب داشتن می‌تونه دِی لیود هپیلی او افتر بشه؟ نتچ. معجزه‌ای نمی‌شه جونم. تو مریض می‌مونی و هیچ وقت نمی‌شه که یه برگه کاغذ نتیجه‌ی آزمایش بهت بدن و بگن دیگه سالمی. اصلاً برگه‌ی چی؟ ام‌آرآی سی‌دی داره دیگه.

امروز آمپول آخر ماه اول رو می‌زنم. روی شکم. شکم دردناکه -مثل بقیه‌ی جاها- و هر بار می‌زنم خون میاد. غیر از این، یه بارِ خیلی سنگین هم روی دوش‌ام داره. نماد مریض بودن و وابستگیه. به خاطر انسولینِ بابام. روزهایی که به شکم زده‌ام هر دفعه حال‌ام خراب‌تر از دفعه‌ی قبل بوده. صبح رفتم دکتر. قرار بود یه آزمایش خون بدم که معلوم بشه بتافرون بهم خوب ساخته یا نه و نسخه‌ی ماه بعد رو هم بگیرم. یه معاینه هم کرد. راه برو و انگشتت رو فلان کن و لرزشِ چی که تموم شد بگو -اسمش چی بود؟ هر چی. این حالِ سنگینی پام هیچی نیست. هیچی نیست و دلم می‌خواد بمیرم که این هیچی، این‌طور لنگ و خسته‌ام می‌کنه. نسخه رو نوشت و گفت عصر بعد از جواب آزمایش می‌سپرم به رسپشن که بهت بگن بگیری یا نه. ع.ر تلفن کرد جواب رو بگیره و با خوش‌حالی به‌ام خبر داد آزمایش‌ام اوکی بود و می‌ره آمپولای ماه بعد رو بگیره. .yay, good for me می‌تونم تا دو سال دیگه که برام تجویز کرده بتافرون بزنم :|

تولستوی توی مرگِ ایوان ایلیچ، برای بیمار پنج مرحله شمرده بین شنیدن خبر بیماری تا مرگ. با این پنج‌تا مرحله الان خیلی توی مقاله‌های روانشناسی مستربیت می‌کنن که مهم نیست. این چند وقت خیلی سعی کردم خودم رو توی انکار و خشم و چونه‌زنی و افسردگی و پذیرش پیدا کنم. نشد. انگار از روز اول یه هاله‌ی سیاه دور خودم کشیده‌ام و از داخل‌اش تکون نمی‌خورم. همین. جز ملال هیچ حسی ندارم. یا گذشته و نفهمیده‌ام، یا از روی همه پریده‌ام و یه راست رفته‌ام توی مرحله‌ای که آدم نمی‌خواد حرف بزنه دیگه، فقط منتظره.

منتظر هم نیستم. یه بچه‌ی عصبانی داخل‌‌ام هست که با باز کردن هر جعبه‌ی آمپول پا به زمین می‌کوبه و جیغ می‌زنه. وقتی سرنگ رو دستم گرفته‌ام که حباب هوا بیاد بالا التماس می‌کنه و دکتمه‌ی بتاکانکت رو که می‌زنم، چشماش رو روی هم فشار می‌ده و گوله گوله اشک می‌ریزه. خودم نه. دیگه غر هم نمی‌زنم حتی. چه فایده؟ ع.ر نوازش می‌کنه و می‌گه کاش می‌شد به جات بزنم، حتی تصورش رو هم نمی‌خوام بکنم. یکی دو باری توییت کردم، چنان واکنش‌ها محبت‌آمیز بود که خجالت کشیدم دیگه چیزی بنویسم.مریض بودن انگار بقیه رو معذب می‌کنه. یا خودم رو. نمی‌دونم. خیلی خالی‌ام. خیلی عجیبه که انگار همه‌چی ریخته و انگار هیچی عوض نشده. حتی منم عوض نشده‌ام. همون آدم‌ام. همون‌ام و همون نیستم و نمی‌دونم چی‌ام. یه آدمی‌ام که تازه ام‌اس گرفته و هنوز کنار نیومده. 

به ژله می‌گویند لرزانک. که عجیب است. لرزانک من‌ام که روی پاهام بند نیستم. 

(پایانِ در جلد نویسنده‌ی مغموم فرو رفتن)

ام‌اس داشتن انگار تقلای هر روزه‌اس. یا هر ساعته. بستگی داره کی به خودت بیای ببینی یه جای بدنت داره متفاوت از قبل کار می‌کنه و سعی کنی از نو بشناسی‌اش تا بتونی خودت رو باهاش تطبیق بدی. من هنوز باورم نشده ام‌اس دارم. هنوز برام عجیبه که مثل سابق نیستم. اوایل خیلیا می‌گفتن طوری نیست، فلانی و بهمانی دارن و بدون حمله زندگی می‌کنن. کنترل شدن حمله‌ها این‌قدر توی حرف‌های همه، از آشناها گرفته تا دکترها و پرستارها، پررنگ بود که فکرِ زمانی که حمله نیست رو نکرده بودم. وقتی حمله شده لااقل تکلیفت مشخصه که یه چیزی کار نمی‌کنه و کاری هم از دستت بر نمیاد. حالت‌هایی که الان دارم، خودم رو خیلی می‌ترسونن، اما بلد نیستم چقدر باید جدی‌شون بگیرم یا چه کاری براشون بکنم. دیروز، توی فرودگاه مثل سابق از اتوبوس پریدم پایین که برم سمت پله‌های هواپیما، زانوم صاف نشد و چند قدم تلوتلو خوردم. نمی‌دونم بیشتر تعجب کردم، یا ترسیدم، یا حتی خجالت کشیدم. دلم نمی‌خواد با کسی معاشرت کنم، چه کسایی که می‌دونن و انگار دنبال نشونه می‌گردن که حالت چقدر بده، چه کسایی که نمی‌دونن و این از دست دادن تعادل و غیره ممکنه به نظرشون عجیب بیاد. یه سطح غیر قابل تحملی از تنهایی رو دارم تجربه می‌کنم، با این که از روز اول چیزی رو از کسی قایم نکردم، با دوست‌هام حرف زدم، هر وقت ازم پرسیدن چطوری، -کمابیش- واقعیت رو گفتم و حتی حس‌ام رو تعریف کردم و فاصله‌ای با کسی برای خودم درست نکردم. خیلی وقتا بقیه رو دلداری دادم که نه، چیزی نیست و کنترل می‌شه. ولی دیگه منطقی بودن ازم بر نمیاد. سخت‌تر از اون چیزیه که فکرش رو می‌کردم. هم علائمی که می‌رن و میان، هم تزریقا و هم دونستن این که این تزریقا تنها کارشون اینه که جلوی حمله‌های بعدی رو می‌گیرن و اثری روی وضع الانِ من ندارن. ولی بدترین چیز، هفته‌ی پیش اتفاق افتاد. برای تقریباً نیم ساعت پام به حالت عادی برگشت. عجیب بود که حالت عادی‌اش، غیرعادی به نظر می‌اومد. گزگز نبود و چیزی توش خالی بود و از خوشحالی رقصیدم و خندیدم و گریه کردم. 

بعد دوباره گزگز شروع شد. 

سوم

اول

دوم

از وقتی خیلی کوچک بودم، پدرم دیابت داشت. بابایِ بدون دیابت را اصلاً یادم نمی‌آید. بیست و سه چهار سالم که بود، انسولین می‌زد. با مخلوطی از رقت و دلسوزی و ترحم نگاه‌اش می‌کردم که آمپول را می‌زند توی شکمش. تهِ دل‌ام خیلی معتقد بودم به این که نمی‌گذارم برای خودم چنین شرایطی پیش بیاید. به‌خصوص این سال‌های آخر، که لاغر شده بودم و ورزش می‌کردم و روی رژیم غذایی‌ام وسواس داشتم، فکرش را هم نمی‌کردم که یک روز خودم همان‌طوری بنشینم یک گوشه، بلوزم را بزنم بالا و دنبال جای مناسب آمپول بگردم.

***

روزهای آخر بیمارستان، دیگر خواب‌آلود شده بودم. حوصله‌ام سر رفته بود و چرک بودم و هر دقیقه، یا اسپری شامپو خشک را خالی می‌کردم روی سرم، یا دستمال مرطوب به تن‌ام می‌مالیدم. موقع راه رفتن مشکل داشتم و کم‌تر می‌رفتم توی راهرو قدم بزنم. ارتباط‌ام با دیگران محدود بود به نگاه و لبخند و احوال‌پرسی‌های مختصر و معذب بودنِ همیشگی. حریم شخصی نداشتم، نداشتیم و این از همه‌چیز سخت‌تر بود. باز همین که علی‌رضا کنارم بود، چیزی که توی ایران مثلاً ممکن نبود، دیوار زبانی که از معاشرت اجباری نجات‌ام می‌داد و رضایت نسبی از شرایط، کارم را راحت کرده بود. مشکل خاصی نداشتم، اما گاهی وقت‌ها بی‌خودی کم می‌آوردم. روز آخر مثلا، وقتی مجبور شدند برای نصف سرم آخر یک رگ دیگر بگیرند، صورتم را برگرداندم و اشک‌هایم سرازیر شدند. غمگین نبودم، فقط تحمل نداشتم و در عین حال، از این نرم و نازکی بدم می‌آمد. موضع ضعف داشتن جلوی دیگران یک طرف بود، بی‌خودی نگران کردن ع.ر بابت حس‌های لحظه‌ای و گذرا یک چیز دیگر. آن موقع هنوز زیاد در مورد مریض بودن حرفی به‌اش نزده بودم. چی باید می‌گفتم؟ از به کلمه درآوردن جریان برای خودم هم می‌ترسیدم.

***

بعضی چیزها را آدم تا به دست نیاورد، قدرشان را نمی‌داند. مثلاً آن روز که محمت آمد ملاقات، تازه فهمیدم چقدر بی‌کس‌ایم. بعضی چیزها هم تا از دست نروند، ارزش‌شان معلوم نمی‌شود. جواب این جمله آن‌قدر کلیشه‌ای‌ست که حتی رغبت نمی‌کنم بنویسم. بله. سلامتی.

***

ام‌اس به شرطِ حمله نداشتن و پیش‌رونده نبودن، بیماری نسبتاً راحتی است. آمپول‌ها با فاصله‌ی کم، هفته‌ای یک بار یا دو بار یا سه بار در خانه بدون دردسر تزریق می‌شوند، شرایط اورژانسی ندارد، حمله‌ها را تا حد زیادی می‌شود کنترل کرد و جلوی آدم را برای معمولی زندگی کردن –آن‌قدرها- نمی‌گیرد. با این حال، یکی از سخت‌ترین شرایطی‌ست که تا حالا تجربه کرده‌ام. مثل برزخ می‌ماند: نه آدم را از کار می‌اندازد و نه آن‌قدر کم‌اثر است که بشود ندیده‌اش گرفت. دست و پای چپ من هنوز مثل سابق نشده‌اند –و هیچ تضمینی نیست که بشوند-. خستگی، وای، خستگی. این‌طوری شده‌ام که فقط آماده شدن برای بیرون رفتن از خانه، آن هم آرام‌آرام و با وقفه، کل انرژی‌ام را تمام می‌کند. سه ماه می‌شود که ندویده‌ام و این دردناک‌ترین چیزی است که آدم می‌تواند جلوی رویش ببیند: معدود چیزهایی که حال‌ات را خوب می‌کنند، دیگر ممکن نیستند.

***

اثر کورتون یکی دو روز بعد از این که برگشتیم خانه تازه معلوم شد. یک هفته‌ی تمام، کل استخوان‌های تن‌ام را انگار دست کرده بودند و فشار می‌دادند. یا بهتر بگویم، له می‌کردند. اگر واقعاً بشود ترکیب «شیره‌ی جان» را به مایعی فیزیکی مربوط کرد، شیره‌ی جانم داشت ذره ذره از تنم خارج می‌شد. بدبختی هم این بود که معلوم نبود از کجا، وگرنه شاید می‌شد چوب‌پنبه‌ای چیزی سر سوراخ‌اش تپاند. یک روزی یادم مانده که این‌قدر حال بدی داشتم که فکر کردم بروم توی خیابان، به مردم التماس کنم که «کیل می، کیل می» و تنها دلیلی که باعث شد نکنم، این بود که مطمئن نبودم بعد از آن همه زحمت، کسی حاضر باشد این کار را بکند. هیچ مسکّنی نبود، هیچ درمانی نداشت، کسی قرار نبود به تکاپو بیفتد که توی بیمار درمان بشوی، چاره‌اش فقط صبر کردن بود. خنده‌دار است، نه؟ آدم برای زندگی باید بمیرد.

از همان اوایل پالس‌های کورتون، سنگینی پا و گزگز دست‌ام دوباره شروع شد و هنوز مانده. مثل خواب‌رفتگی ملایم است. از پا نمی‌اندازد، اما ناخوش‌آیند و مزاحم است. کارهای ظریف دیگر به خوبی ازم بر نمی‌آیند. دست‌خط‌ام کمی در هم شده و دمپایی را با حدس و گمان پام می‌کنم. ع.ر تنها کسی‌ست که کمی در جریان است، اما حرف‌اش را نمی‌زنیم. نمی‌دانم چرا. انگار فایده‌ای ندارد. به هر حال، موقعیت ترسناکی‌ست که باید زمان به‌اش داد تا بگذرد.

***

بهتر که شدم، رفتیم پیش موحتشم حانیم. قرار بود دارو بنویسد. من هنوز به‌زور سر پا بودم، اما حال و روزم خیلی بد نبود دیگر. جلوی هر حالِ افسرده و میل خودکشی گفتم برو بابا، تو از عوارض دارویی. این خیلی کمک‌ام کرد. خندیدن به شرایط. به هر حال کار دیگری از دست‌ام برنمی‌آمد. نمی‌خواستم کوتاه بیایم.

هرچند گاهی فکر می‌کنم انگار دوره‌ی سوگواریِ لازم را نگذرانده‌ام. نه نشستم گریه کنم که خدایا چرا من و ای بخت سوخته، نه افسردگی کردم که یک جاهایی واقعاً لازم‌ام بود. برای همین است که انگار هنوز باورم نشده؛ ته‌نشین نشده. شاید هیچ‌وقت هم نشود و قرار است هر دفعه سرِ آمپول‌زدن از نو نفس‌ام حبس شود و فکر کنم که ای وای.

***

همان روزها خانواده تصمیم گرفت وقت‌اش شده یکی از خواهرهایم باید بیاید دیدن‌ام. روز اولی که زنگ زدند، صدام خش داشت و خواب‌آلود و بی‌حال بودم و نگران شدند. حال‌ام این‌قدر بد بود که دیگر حوصله‌ی مخالفت نداشتم. از طرف دیگر، بالاخره که باید می‌آمدند و چه وقتی بهتر از آن موقع که ممکن بود کمکی هم از دست‌شان برایم بر بیاید؟ هرچند، امروز و فردا کردن‌شان در نهایت آن‌قدر طول کشید که ته‌اش فقط داشتم مهمان‌داری می‌کردم. خانه‌زندگی‌مان خیلی قشنگ است و اولین بار بود که یکی از اعضای خانواده می‌آمد پیش‌مان بماند. دلم می‌خواست همه‌چیز خوب و آبرومند باشد. بود. خیال‌شان راحت شد و انگار صفت آواره‌ی غربت را از رویمان برداشتند. هرچند باز هم حرف‌هایشان بعضی‌وقت‌ها خیلی می‌سوزاند. یکی‌شان یک بار برایم نوشت «دعا می‌کنم قرارداد شوهرت تموم بشه و برگردی پیشمون.» خیلی عصبانی شدم و از آن موقع تا حالا جواب‌اش را ندادم، نه توجیه‌اش، نه احوال‌پرسی‌اش، نه شوخی‌ها و خوشمزگی‌هاش. حرف‌اش را پاک کرد، ولی زهرش ماند.

***

برای تزریق آمپول‌ها، پرستار آمد خانه. کمی بدقولی کرد، اما بدقولی‌اش فقط کابوس من را عقب‌تر انداخت . برایم مهم نبود. یک روز با خواهرم راه افتادیم برویم بیرون که زنگ زد می‌آیم و ما برگشتیم. خیلی کفری بودم و خواستم بگویم نیاید، ع.ر دلداری‌ام داد. بالاخره کاری بود که باید می‌شد. آمد و توضیح داد و ایستاد آمپول اول را آماده کنم و بزنم. بد نبود. قرار نیست سوزن فرو کنم داخل پوستم، کاری که شک دارم از پس‌اش برمی‌آمدم یا نه. احتمالاً چون هنوز مجبور به انجامش نیستم. پودر و مایع را آرام مخلوط می‌کنی، می‌کشی توی سرنگ، به اندازه‌ی لازم برمی‌داری و می‌گذاری توی دستگاه. باقی کارها با دستگاه است. بد نیست. فقط کمی وقت تزریق درد دارد. خواهرم کل جریان یک گوشه نشسته بود. بعدا دو سه بار به‌ام گفت چقدر خوب است که پرستار آمده و سر آمپول‌هایی که خودش مجبور بود یک دوره‌ای بزند، از این خبرها نبود. از همان روز دیگر اصرارهای ایران رفتن خانواده تمام شد.

***

خواهرم که رفت، ما افتادیم روی روال زندگی سابق. کمابیش. تا حالا هشت تا از آمپول‌های ماه اول را زده‌ام. گاهی توی خانه ورزش می‌کنم. هنوز زیادی خسته می‌شوم و گزگز و سنگینی مانده. خیال می‌کنم دیگر قرار نیست برود. دیگر قرار نیست آن آدم سابق بشوم و چه حیف که برای از بین رفتن آدمِ سالمِ قبلی، سوگواری نکردم. بعد از عزا، تحمل آدم بیشتر می‌شود انگار. 

دوم

اول 

ساعت یک صبح به‌ام نوبت ام‌آرآی تزریقی داده بودند که خوب بود، ساکت و خلوت و بدون معطلی. جواب را دو روز بعدش ع.ر رفت بگیرد و گفتند اول صبح بیاید ام‌آرآی ستون فقرات هم بدهد که رفتم و دادم. همه‌چیز طبق روال بود، اما من دیگر خسته شده بودم و فقط می‌خواستم تمام بشود و تشخیص لعنتی‌شان را بدهند، درست عین داستان‌ها. می‌ترسیدم کم بیاورم. از آن‌طرف می‌دیدم آدم چه راحت قبول می‌کند به کارهایی که فکرش را هم نمی‌کرد تن بدهد. من مثلا مطمئن بودم توی تونل ام‌آرآی کم می‌آورم. نیاوردم، فقط سخت گذشت. دوشنبه‌ای که برگشتیم پیش موحتشم حانیم -آن‌طوری که خودشان می‌گویند- سرحال‌تر بودم. آن‌قدر که وقتی مریض کنه‌ای دوید پیش پای دکتر در را برایش باز کند، زیرلبی به ع.ر گفتم خایه‌مالو سگ گایید و زدم زیر خنده. می‌دانستم قدم بعدی، آزمایش مایع نخاعی است و خدا خدا می‌کردم کارم به آن‌جا نکشد. خنده‌دار این‌جاست که من اصلا به خدا اعتقاد ندارم، ولی توسل، گاهی وقت‌ها تنها کاری‌ست که از دست آدم برای خودش برمی‌آید. آن هم برای این که همه‌ی راه‌ها را امتحان کرده باشد. 

***

باز هم دیر نوبت‌مان شد، چون هر کسی از راه می‌رسید، به بهانه‌ی این که یک سوال بیشتر ندارم، در اتاق را باز می‌کرد می‌رفت تو و دکتر هم شماره‌ها را قر و قاطی صدا زد. از پنج پرید روی سیزده و بعد هفت و ما هم طبعا شش بودیم. یازده- یازده و نیم با خلق کج رفتیم تو. گزارش‌ها و عکس‌ها را نگاه کرد و گفت بعله، پلاک اکتیو هست و باید بخوابی که از فردا صبح پالس کورتون بگیری، چون بزرگ‌تر از آن‌اند که خودشان خشک بشوند و بیافتند. گفتیم باشد و آمدیم بیرون. البته همین‌ها نیم ساعت طول کشید و دیگر یادم نمی‌آید چی گذشت. ذهن‌ام استعداد غریبی در فراموش کردن خاطرات ناخوش‌آیند دارد. برگه‌ی معرفی بیمارستان را گرفتیم و رفتیم بپرسیم کی بیاییم و چی همراه‌مان باشد که گفتند یک تخت خالی شده و همین حالا بخوابید که دیگر ممکن است جا پیدا نشود. من هنوز گیج بودم و باورم نمی‌شد همین‌طور بی‌مقدمه و دست خالی قرار است برای اولین بار شش روز بمانم بیمارستان و آن هم با این وضعی که معذب‌ام و خجالت می‌کشم همه‌اش بابت مریض بودن‌ام و زحمتی که دارم به همه می‌دهم. من را این‌جا بستری کردند و خواهر کوچک‌ام را -برای زایمان- در اهواز. 

***

هنوز تخت حاضر نشده برای جفت‌مان ناهار آوردند، یکی بی نمک برای بیمار، یکی نمکی و چرب‌وچیلی‌تر برای رفاقت‌چی. نشستیم به ناهار و بطالت. آزمایش‌هایی که قبل‌اش گفته بودند لازم است، در حد فشار و قند خون بودند و هیچ طول نکشیدند. شب ع.ر رفت مختصری لباس و کتاب برایم آورد. تا روز آخر همین‌طور بود؛ شرکت نرفت و هر لحظه کنارم بود، شب‌ها سرکی می‌زد به خانه برای بچه غذا بریزد و سر و سامانی به اوضاع بدهد و برگردد که دوتایی مچاله شویم روی تختِ باریکِ اتاقِ سه‌نفره. 

***

روزهای اول تزریق، سرحال‌تر بودم هنوز. آنژیوکت توی دستم، حس دل‌به‌هم‌خوردگی به‌ام می‌داد، اما جز آن هیچ. شب‌ها درست خواب‌ام نمی‌برد، می‌رفتیم توی راهروی ساکت و خالی راه می‌رفتیم و اتاق‌ها را می‌شمردم. یکی دو بار فرستادنم این‌ور و آن‌ور، معاینه‌ی چشم و اسکن چشم و این‌جور کارها. چیزی‌ام نبود، ولی تار می‌دیدم. دستگاه‌ها جدید و عجیب بودند و سرِ ویلچرسواری خیلی با هم خندیدیم و شوخی کردیم. بعد از ده سال، برف سنگینی توی ازمیر آمد و نشست و شهر را به هم ریخت، این‌قدر که شرکت‌شان صبح گفته بود بمانید از خانه کار کنید. چند ماهی بود قرار گذاشته بودیم زمستان برویم یک جایی نزدیک شهر، برف‌بازی کنیم. این‌طور شد و دل و دماغی نماند. شاید اگر تختِ کنار پنجره داشتم، آن شب راحت‌تر می‌خوابیدم. 

***

هر روز صبح، ساعت ده پرستارها داد می‌زدند که رفاقت‌چی‌ها بروند بیرون و مریض‌ها آماده باشند برای ویزیت. دوتا پزشک کله‌گنده داشت آن‌جا انگار، یکی دکتر خودم، یکی یک آقای مسن و -به‌نظر- بداخلاق که تا آخر اسم و رسم‌اش را نفهمیدم. هر روز یکی یا هر دوی این‌ها با گروهی از دستیارهای جوان، اتاق به اتاق می‌آمدند پرونده‌ی دانه دانه مریض‌ها را بررسی می‌کردند. به خودِ مریض کاری نداشتند البته. ما -شبیه رمه‌ی اسبی منتظر خریدار- دراز می‌کشیدیم تا بیایند بالای سرمان، حرف‌هایشان را بزنند و بروند. بعدش یکی از همان جوان‌ها می‌آمد سر می‌زد و از مریض می‌پرسید چطوری. من خوش‌ام نمی‌آمد، چون هیچ تلاشی برای حرف زدن با من نمی‌کردند و از ع.ر سوال و جواب می‌کردند. من خیلی شیء بودم آن‌جا، ولی چاره‌ای هم نبود و بلد نبودم درست توضیح بدهم یا کامل بفهمم چی می‌گویند. مشکل خاصی هم نبود. بیخوابی روزهای اول و تار دیدن و زیاد خوابیدن روزهای بعد و حال سرماخورده و بدن‌درد و گلودرد و غیره، تمام‌شان طبیعی بودند. تازه آن موقع -نسبت به کاری که بعدتر قرار بود کورتون در بدن‌ام بکند- همه‌چیز عالی بود. 

***
روی تخت کنار پنجره، خانمی هفتاد و خورده‌ای ساله خوابیده بود که شوهر و دخترش همراهش بودند. بی‌دریغ مهربانی‌های کوچک کردند به‌مان. راه و چاه بیمارستان را از آن‌ها یاد گرفتیم. روز سوم، زن بعدِ دیده‌بوسی مرخص شد و ساعت یازده شب پر سر و صداترین آدم ممکن آمد به جایش خوابید. این یکی فشارش بالا بود -بیست و شش- و یک‌بند داشت ناله می‌کرد. رفت و آمد همراهانش و زنگ موبایل -که تا لحظه‌ی آخر هم نگذاشت‌اش روی سایلنت- و صدای دستگاه و پرستارهای بی‌ملاحظه غیره آن شب قطع نشد و تا آخر هم ادامه داشت. شوهرش که نبود، راحت می‌نشست با رقیه‌خانم تخت وسط -که دیابت داشت و قایمکی توی غذایش نمک می‌ریخت- به بگو و بخند، شوهر که می‌آمد، با هر نفس ناله می‌کرد. رقت‌انگیز بود.
***
دو روز مانده به مرخص شدن، موحتشم حانیم توی راهرو به علی‌رضا گفت بیماری مشخص است و بعد می‌آیم در مورد دارو و مراقبت‌ها صحبت کنیم. تمام آن مدت این‌قدر سخت نگذشته بود که آن بیست و چهار ساعت تا وقت کند و بیاید اتاق ما. تهِ دلم امید مبهمی داشتم که حتی جرات نمی‌کردم به‌اش فکر کنم، که بگوید خوب شده‌ای و برو خانه. اما آن‌قدر با منطق و طبق شواهد فکر می‌کردم که می‌دانستم این‌طوری نیست. اصلا مثل آن بابایی که بدون بلیط بخت‌آزمایی دخیل می‌بست، ام‌آرآی جدید هم نداده بودم که بخواهند معجزه‌ای کشف کنند. همین هم شد. فردا عصرش آمد. من خیس عرق چرت می‌زدم و سرمِ یخ داشت توی خون‌ام راه باز می‌کرد که آمد بالای سرم، به ع.ر گفت بیدارم کند و دوباره همان حرف‌ها را تکرار کرد که چیز مهمی نیست و داروهایش این‌طورند و غیره. آن موقع دیگر -تقریباً زیر و بم ام‌اس را شناخته بودم. نه سوالی داشتم، نه حرف و پیشنهادی. گفت چند روز بعد از مرخص شدن بروم پیش‌اش که دارو بدهد. بعد رفت و من برای اولین بار از ابتدای ماجرا، زدم زیر گریه.

ادامه دارد

اول

علی‌رضا تعریف کرد با تیه‌ری که جلسه داشته، اول حال من را پرسیده و این تعارفات، بعد گفته خانمِ خود من هم بیماری خاص دارد و شرایط را درک می‌کنیم. 

از این‌جا به بعد تقریباً چیزی نفهمیدم. لیبلِ بیماری خاص داشتن بدجوری چسبید روی پوست‌ و چشم و دهان‌ام. 

***

سه ماه پیش، روز اول پریود که از خواب بیدار شدم، یک طرفِ بدنم بی‌حس بود. از فرق سر تا نوک پا. همان طرف، گزگز ملایمی هم می‌کرد. زیاد جدی نگرفتم. فکر کردم طبق معمول یک ویتامینی چیزی یک جای بدن‌ام کم آمده و به خودم که برسم، درست می‌شود. نشد و ادامه داشت. چند روز بعد که سرچ کردم، دیدم در صدر احتمالات، سکته‌ی مغزی و ام‌اس می‌درخشند. سکته را همین‌طوری پیش پیش برای خودم رد کردم. ام‌اس؟ دو حالت دارد. یا چند سال شوخی سرِ کوچک‌ترین عیب و ایراد بدن و این که خوب، ام‌اس گرفتم، زیادی آماده‌ام کرده بود، یا همان‌طوری که به خودم تلقین می‌کردم، سعی داشتم پیش‌پیش رخت عزا تن نکنم. همین‌جا دکتر رفتن را شروع کردیم. اول‌اش راحت نبودم. نه درست ترکی می‌فهمیدم، نه اعتمادی داشتم. گفتم این‌جا یک جوابی بگیریم، بعد برگردم ایران. دوست و آشنا و خانواده، همه یک‌صدا گفتند بیا و خودم هم موافق بودم. بزرگ‌ترین مشکل‌ام بیمه بود و بعد هم هنوز قسط وام وسایل خانه تمام نشده، وام گرفته بودیم و ماشین و کمربندهایمان محکم بود برای یکی دو ماه خرج اضافه نکردن. خانواده برای دومین بار در عمرم، پشت‌ام درآمدند و گفتند بلند شو بیا و فکر خرج‌اش نباش. مخالفتی نداشتم. سه چهار نفری برایم تعریف کرده بودند که خارج از ایران با شکِ ام‌اس برگشتند و چیزی نبود. فکر می‌کردم برای من هم لابد همین است. 

دکتر عمومی با آزمایش خون فرستادمان متخصص مغز و اعصاب، ام‌آرآی نوشتند و توی گزارش‌اش برای اولین بار گفتند مشکوک به ام‌اس. باز فکر کردم چیزی نیست. فرستادنمان یک بیمارستان دیگر که بهترین کلینیک ام‌اس ازمیر را داشت. آن‌جا با یک معاینه و بررسی ام‌آرآی گفتند صبح دوشنبه برویم پیش یک دکتر دیگر. 

صبح رفتیم و بعد از ناهار نوبت‌مان شد. آن موقع بیشتر از یک ماه گذشته بود و دیگر بی‌حسی و گزگز تمامِ تمام شده بود. من کمابیش بو برده بودم چه‌ام شده، اما هنوز به‌اش فکر نمی‌کردم. آن دوشنبه، برای اولین بار ام‌آرآی خودم را دیدم. 

***

اسم دکتر آخر، محتشم خانم بود. پیر بود و عینک ذره‌بینی داشت و بیشتر از هر چیز، مهربانی‌اش از آن جلسه‌ی طولانی ویزیت توی ذهنم مانده. دستیارش معاینه کرد و خودش شرح وضعیت کامل و مفصلی از خودم و خانواده‌ام گرفت. من چیزی‌ام نبود. تمام واکنش‌هایم به وسایل فلزی و سردِ دستیارش طبیعی بود و قابل ذکرترین چیزی که توی سابقه‌ام داشتم، یک سقط جنین بود و بعد از آن، مثل اسب سالم بودم. گاهی وقت‌ها ویتامین ب‌ام کم می‌آمد. همین. با دقت همه را وارد کرد -و یادم هست که توی دل‌ام گفتم آفرین، چه مدرن و کامپیوتری، اصلاً به‌اش نمی‌آید. بعد سی‌دی ام‌آرآی را گذاشت و دستیارش را صدا کرد. من همان بغل میزش نشسته بودم و مانیتور جلوی چشم‌ام بود. 

***

آن موقع اولین بار بود که برای خودم ترسیدم. چندتا لکه‌ی سفید و روشن روی مغزم بود که بهش اشاره می‌کردند و چیزهایی می‌گفتند که نمی‌فهمیدم. ربط دادن آن تصویر سیاه و سفید و خاکستری به خودم، خیلی سخت بود. تازه فهمیدم دیگر با این «چیزی نیست»ها و «حتما خوب می‌شود»ها نمی‌توانم خودم را گول بزنم. مشکل وجود داشت و انگار چیز کمی هم نبود. لابد از قیافه‌ام یک چیزی فهمید که وقتی سرش را از مانیتور برگرداند سمت من، تند تند شروع کرد به گفتنِ این که نگران نباش، بیست و پنج سال پیش که کارم را شروع کردم ام‌اس درمان نداشت و الان چندتا دارو دارد و کنترل می‌شود والخ. که برای من مهم نبود. من از ام‌اس داشتن نترسیده بودم، لکه‌های روشن دست‌پاچه‌ام کرده بود. 

باز هم تشخیص قطعی نداد. من را فرستاد بروم یک ام‌آرآی تزریقی هم بدهم و دو هفته بعد برگردم. هفته‌ی بعدش -یکی دو روز این‌طرف- سال نو بود و خودش نبود. 

***

آن دو هفته همه‌ی اهل خانه از اهواز و تهران قیامت کردند که آن‌جا به تو نمی‌رسند و باید برگردی. از همه بدتر وقتی بود که فایل‌های ام‌آرآی را برده بودند پیش دکتر و هانی به ع.ر پیغام داده بود. سر ظهر، من رفته بودم دوش بگیرم که ع.ر آمد خانه و من را نشاند روی مبل و یواش یواش به‌ام گفت. حرف‌های خوبی نبود، هرچند که چند ساعت بعد معلوم شد دکتر داشته بدترین حالت‌های ام‌اس را مثال می‌زده و فکر کردند دارد شخص من را می‌گوید، یا بد گفته بود، یا یک چیزی. به هر حال ترسیده بودند و باید مجاب‌شان می‌کردم که من هم بدم نمی‌آید سریع‌تر بفهمم جریان چی است و به این دلیل تصمیم گرفته‌ام بمانم. به هر حال ساکن این‌جام. دکترم هم خیلی خوب بود. محمت در موردش گفت اگر قبول‌تان کرد، حتما پیش خودش بروید. کلینیک ام‌اس این بیمارستان را خودش راه انداخته؛ قبل از دنیا آمدن من از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده -و من هم سن کمی ندارم- و توی ازمیر -بلکه هم کل ترکیه- دکتر بهتری نیست و غیره. این‌ها را بهشان می‌گفتم و می‌رفتند با هم حرف می‌زدند و نقشه می‌کشیدند چطوری درستی این اطلاعات را چک کنند. خیلی کارهایشان توهین‌آمیز بود و بلد نیستم چطوری تعریف کنم که نشان بدهد آن وسط من دقیقا چی کشیدم. از دور که نگاه کنی، به‌فکر و نگران بودند. از وسط ماجرا ولی، بعد از ده سال یادشان افتاده بود که دختری، خواهری هست که این‌طور مریضی‌ای گرفته و باید خوشحال‌اش کنیم که استرس نداشته باشد و با کارهایشان بدتر می‌کردند. هر روز زنگ، هر روز پیغام، و لابه‌لای این زنگ‌ها و پیغام‌ها خودشان را لو می‌دادند. مثلا وسط تعریف از بچه‌ها می‌پرسیدند راستی اسم دکترت چی بود. من هم جواب نمی‌دادم البته. یک چیزهایی را هم جسته گریخته با هانی حدس می‌زدیم. که نقشه دارند خانه‌ای بگیرند من تنهایی برگردم اهواز بمانم. چون یک بار وسط دلایل ایران نیامدن، گفته بودم خانه‌زندگی‌ام این‌جاست و ایران جایی ندارم بمانم. بعد نقشه می‌کشیدند چطور همه‌ی اهل خانه را راضی کنند و من را بکشانند آن‌جا که بتوانند به‌ام محبت کنند. کسی هم مستقیم نمی‌پرسید خودت چی می‌خواهی. چون اصلاً برایشان مهم نبود من چی برایم بهتر است. برای آن‌ها این‌طور بهتربود که من برگردم و دم دستشان باشم تا یکی دو بار من را ببرند دکتر و وجدان‌شان راحت شود. طبق معمول، بقیه‌ی آدم‌ها همه‌چیز را برای من سخت‌تر کردند. شاید هم راحت‌تر؛ که کم پیش می‌آمد وسط حرص‌خوردن‌ها بنشینم به این فکر کنم که خوب، حالا چه دردی دارم و باید چه کنم. 

ادامه دارد

دومین باره توی تموم عمرم که یکی دست کرده توی قفسه‌ی سینه و قلب‌ام رو محکم فشار می‌ده. 

از کجا شروع شد؟ هیچ یادم نیست. الان چند ماه بعدتر است. یک هفته نشده آمده‌ام توی خانه‌ای که سر تا پایش چرک و کثافت است، سوسک از تمام  سک و سوراخ‌هایش بیرون می‌زند و خرید کردن توی شهرش، یک پانتومیم تمام‌عیار و خسته‌کننده بیشتر نیست.

بد رسیدم به این‌جا. سخت. سه روز قبل‌ترش کنکور داشتم. یک هفته بود درست نخوابیده بودم و مهمان‌های پشت سر هم، بغل‌دست وسواس و چمدان بستن، نم‌نمک من را کشته بود و خودم خبر نداشتم.

توتی را توی فرودگاه که تحویل دادیم، یک تکه از دل‌ام باش رفت. پرواز اول تاخیر داشت. بی‌خبری از بچه سخت بود. یکی دو باری چرتم برد، اما نه این‌قدر که سر حال بشوم. به پرواز دوم نرسیدیم. صف چک پاسپورت شلوغ بود. قبل‌اش هم یک جا ایستاده بودیم به‌مان بگویند برای پرواز بعدی باید کجا برویم. برای یک جمله جواب، نیم ساعتی معطل بودیم و همه‌اش داشتم فکر می‌کردم ایرانی‌بازی اصیل این‌جا بود که خیلی به درد می‌خورد.

توی هواپیمای بعدی، از پنجره دیدیم که توتی را توی قفس با ماشین آوردند. عزت و احترام‌اش خیلی بیشتر از ما بود. چهل و پنج دقیقه بیشتر طول نکشید پرواز دوم. من اما از توی تاکسی که می‌رفتیم فرودگاه، دلم خواسته بود پیاده شوم برگردم خانه. 

الکل، روی من، اثر ویرانی دارد. غصه‌ها هوار می‌شوند سرم و این وقت‌ها، بیش‌تر از هر چیزی، یاد رویاهای از دست رفته‌ام می‌افتم.

دوازده- سیزده سالگی، یک روز، یک ظهری وسط تابستان داغ اهواز، هـ. ازم پرسید دوست‌داری چه سازی بزنی؟
آن موقع، هیچی از موسیقی نمی‌دانستم. بلد نبودم. چندتا کاست داشتیم سر جمع، بیشترشان شهره و لیلا فروهر و هایده. یک سدکریم هم داشتیم و دوتا آلبوم ابی. دم عیدها، ویدیوهای موسیقی سال هم می‌رسید به دست‌مان. ویدیوها را روی هم ضبط می‌کردیم و همیشه ته‌شان یک آهنگی باقی می‌ماند که دل را ببرد به گذشته‌های دور.
یادم نمی‌آید چرا جواب دادم سنتور. صداش برای من همیشه جادو داشت. تماشای دست‌هایی که ریز، مضراب می‌زدند، چشم‌هایم را میخ‌کوب خودش می‌کرد. جواب دادم و یک هفته بعدترش، دست کشیدم روی سیم‌های ظریف و خرک‌هایی که هنوز نت‌شان را بلد نبودم و آن اول‌ها، اسم نت هر کدام را روی یک تکه کاغذ، کنارش  چسبانده بودم و عصرهای پنج‌شنبه‌ام، با وقت ِ کلاسی یک اتوبوس دورتر از خانه، پر شده بود. آن موقع، اول‌های دل‌کندن‌ام از خانواده بود و این تجربه‌ی جدیدم، این دور شدن از فضای تکراری خانه و مدرسه، برام هیجان داشت. یک چیزی داشتم که برای خودم بود و یک بهانه‌ای که بین چهارتا خواهر، جدا بشوم بروم به گوشه‌ی خودم.
مدرسه که شروع شد، پول‌توجیبی‌هایم را خرج ِ خریدن کتاب‌های تازه‌ی سنتور می‌کردم -که هنوز دارم‌شان- و عکس‌های شجریان -که دیگر ندارم‌شان- و یکی دو جفت مضراب اضافه که راحت می‌شکستند. آن‌وقت‌ها، یک مغازه‌ی لوازم موسیقی بود، توی بازار مرو، روبه‌روی خیابان مدرسه، که بعدتر تعطیل شد. یک پیرمرد مهربانی صاحب‌اش بود که اسم‌اش را یادم نمی‌آید. می‌گذاشت لابه‌لای جنس‌هاش بگردی و بو بکشی و داد نمی‌زد «دست نزن، خراب شد».
آقای ب، که خودش یک داستان جدا دارد، هنوز درست و حسابی دستگاه‌های موسیقی را یادمان نداده بود که دیگر نرفتم کلاس. چرا؟ یادم نیست. گمانم جز درس خواندن، توی خانواده‌ی ما کسی برایش مهم نبود که کاری را تمام کنی، یا به جاهای خوبی برسانی لااقل. افتاده بودیم توی سلسله وقایع پیوسته‌ی بی‌اهمیتی، که سر همه را گرم کرده بود؛ اسباب‌کشی، نو کردن سر تا پای خانه و وسایل‌اش، ازدواج، مهاجرت. این‌جور چیزها. بعدتر بود که خودم هم رفتم از آن خانه و چند سال بعدش، همین‌جا، دوباره دو ترم رفتم کلاس. آقای ف. این دفعه مجبورم کرد درس‌های کتاب را از اول بزنم که یاد بگیرم وقت ِ مضراب زدن، درست ضرب بگیرم. طول می‌داد و من بی‌تاب بودم زودتر برسم به درس سوم کتاب بعدی. دانشگاه رفتن -آن هم سر پیری- خراب‌ام کرد. آدم تنبلی بودم که چهارتا کار هم‌زمان، داشت خسته‌ام می‌کرد و به هیچ کدام‌شان درست و حسابی نمی‌رسیدم. این یکی، اولین کاری بود که گذاشتم‌اش کنار.

بعد از چهار سال دیگر، حالا که کارم را گذاشته‌ام کنار، دوباره دست‌هایم برای برداشتن مضراب می‌خارد. گمانم حالا وقت‌اش است. که به جاهای خوبی برسانم‌اش.

یلدای ۹۲

ما این‌ورترک گپ می‌زدیم؛ او خواب بود. وسط مهمانی. دست روی سینه، صورت‌اش مختصری در هم از درد کمر، چشم‌های بسته‌اش آرام.
فکرم توی جمع نبود اما. هفت سال پیش بودم؛ توی دفترخانه‌ای وسط زیتون کارمندی، با لباس پف‌دار، دوتایی نشسته بودیم روی تاب توی حیاط، تکان‌تکان می‌خوردیم.
هفت سال تمام. انگار یک لحظه بود و انگار هزار سال طول کشید.

آذر برای من ماه غمگین و دردناکیه. ماهیه که توش مادر نشدم. ماهیه که یه آدم دیگه شدم و زندگی‌ام، صد و هشتاد درجه چرخید.
هر سال، از اول تا آخر آذر، به خودم اجازه می‌دم دل‌تنگ باشم و تصورش کنم که چند ساله است و چه قیافه‌ای داره و چطور رفتار می‌کنه. آدمی که هیچ‌وقت وجود و هویت نداشته، کم‌تر دلتنگ‌ام می‌کنه تا آدمی که خودم ممکن بود بشم؛ تا رابطه‌ای که شکل می‌گرفت.
امسال از هر سال سخت‌تره. امسال از هر سال تنهاترم. حسی توی وجودم مرده. سال اول بود که تصمیم گرفته بودم دو سه روزی تنها سفر برم و نرفتم و دیگه هیچ سالی فکرش رو هم نکردم.
امسال اما واقعاً دلم می‌خواد برم. وسط این بی‌پولی و بی‌کاری و سرگشتگی‌ام، باید یه فرصتی جور کنم برای دو سه روز با خودم بودن و فکر کردن و بلکه هم به نتیجه رسیدن.
دردناکه که الان، نمی‌تونم با آدمی که یه وقتی بهترین دوست‌ام بود، حرف بزنم.
باید یک راهی باشه برای از بین بردن این انتظار بی حاصل شبانه‌روزی. راهی که هنوز بلدش نیستم.